Bahar Dıramalı Teke

Kısaca “Çocuğun sularında yüzmek!” tir. Oyun çocuğun en iyi iletişim aracıdır. Çocuk oyunla dertleşir, oyunla rahatlar, oyunla öğrenir ve büyür. Oyun terapisi de bu amaçla çocuğa destek olmanın en keyifli yollarından biridir. Oyun aracılığı ile çocukla iletişim kuran terapist, onun iç dünyasına yolculuk yapabilir. Güven duygusu oluştuğunda ise çocuk pek çok şeyi paylaşmaya başlar. Oyun sadece gözlem aracı değil aynı zamanda bir müdahale ve terapi yöntemi olarak kullanılmaktadır. Çocuklar yaşadıkları olumsuz olayları oyun aracılığı ile yansıtırken terapistin bunu anlaması ve yorumlaması oldukça önemlidir. Ayrıca çocuğu teşvik edici bir duruşu olması da gereklidir. Uygulamalarında farklılıklar olan çeşitli oyun terapisi yaklaşımları bulunmaktadır. Ben çocukla oyun terapisinde; Deneyimsel Oyun Terapisi yaklaşımını benimsemekteyim.

Duygu, düşünce ve davranış arasındaki bağlantıların ele alındığı, düşünme biçimi ve sorun olan düşüncelerin gerçek ile uyumunun araştırıldığı, kişinin gösterdiği davranış ve bu davranışların etkilerinin irdelendiği bir yaklaşımdır. Öğrenme temelleri olan bir yaklaşımdır. Kişi terapi sürecinde hem başvuru yaptığı sorunların çözümüne dair hem de ileride karşılaşabileceği sorunların çözümüne ilişkin beceriler kazanır. Ergenler ile çalışırken yetişkinlere paralel bir yol izlenirken; çocuklar ile çalışırken onların bilişsel gelişim özelliklerine uygun olarak uyarlamalar yapılmaktadır.

Şema terapi bilişsel davranışçı terapi tekniklerini kişilerarası, yaşantısal ve psikodinamik terapi ögeleri ile birleştirir. Birçok olumsuz bilişsel durumun geçmiş deneyimlere dayandığını ileri sürer. Şemalar ise çocukluk yıllarından itibaren yaşantılar sonucu oluşmuş bir nevi hayata bakış açısıdır. Hayata bakarken kullandığı işlevsel ya da olmayan anahtarlardır. O nedenle çocukluk çağında oluşmaya başlayan bu yapılara erken dönemde dokunabilmek çok kıymetlidir. Çocuklar ve ergenler ile şema terapi çalışırken öncelikle kendini tanıma, ihtiyaçlarını farketme, başaçıkma biçimini ve işlevselliğini keşfetme, yeni davranış yollarını deneme ve ebeveynlere koçluk uygulamaları yapılmaktadır.

Aile bir sistemdir. Yani; parçalardan oluşan ve işleyişi olan bir bütündür. Her aile de başka bir sistemdir. İşlevsel ya da olmayan kendine özgü bir düzeni vardır. İşlevsel olmayan durumlarda çark dönmeye devam etse de onu oluşturan dişlilerden bazıları zorlanıyor olabilir. Ve bu tüm sistemde aksaklılara neden olabilir. Böyle durumlarda aile üyelerinin her birinin kendine ve aileye bakışını, sorun olarak gördüklerini gözden geçirmek gereklidir. Yeniden bir uyumlanma ve sistem oluşumunu desteklemek gerekir. Aile Danışmanlığı da tam bu noktada bir dokunuştur.

Zeka doğuştan gelen en temel özelliğimizdir. Pek çok şey üzerinde büyük etkiye sahiptir. Değişmeyen bir özellik olsa da bilişsel becerilerin tanınması eğitim planlamalarının yapılmasında, kişisel beklentilerin oluşturulmasında, bazı sorun alanlarının nedenlerinin tespitinde bilgi sağlayıcıdır. Zeka testleri çocukları tanımak, sorunların nedenlerine yönelik bilgi sağlamak ya da zihinsel gelişiminin ileri ya da geri olduğu düşünülen çocukların eğitsel yönlendirmesi için uygulanır. Şu an, normları 2013 yılına ait olan Wechsler Çocuklar İçin Zeka Ölçeği IV (WISC-IV) kullanılmaktadır. Uygulayıcı yeterliliği Türk Psikologlar Derneği tarafından sertifikalandırılmaktadır. Uygulama uzman ve çocuk ile birebir yapılmaktadır ve yaklaşık olarak 1 saat 15 dk ile 1 saat 30 dk arasında sürmektedir. Yaşıtları ve kendi içinde becerileri, güçlü ve zayıf yönleri değerlendirilmektedir.

Dikkatini odaklama, sürdürme, hiperaktivite ve zamanlama becerisinde güçlükler yaşayan, akademik sorunları olan çocuk ve gençlerde çeşitli araçlar ile somut veriler elde edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Çocuk ve aileden alınan bilgilere ek olarak kullanılan bu bilgiler çeşitli araçlar yolu ile elde edilmektedir. Kurumumuzda Noropsikolojik Test Bataryası ve MOXO-Cbt Dikkat Testi kullanılmaktadır. Noropsikolojik Test Bataryası: 7 ayrı test içerir ve kâğıt kalem testleridir, çocuk/genç ile birebir uygulanır. 45 dk ile 1 saat 15 dk aralığında sürmektedir. MOXO-Cbt Dikkat Testi bilgisayar aracılığı ile uygulanan bir testtir. Uygulama süresi yaşa göre 15 dk ya da 18 dk olmakla birlikte toplamda 25-30 dk zaman almaktadır.

Özgül Öğrenme güçlüğü okuma, yazma ya da matematik alanlarından birinde ya da birkaçında sorun yaşanması durumudur. Buna ek olarak; kavram öğreniminde, dil becerilerinde, beden koordinasyonunda, zaman kavramlarında da sorunlar gözlenmektedir. Tüm bunların değerlendirilmesi için kurumumuzda standardize edilmiş, sınıf düzeyine uygun olan, uygulaması yaklaşık 45 dk süren Özgül Öğrenme Güçlüğü Bataryası uygulanır. Okul ve aileye verilen formların yanında ayrıca zihinsel gelişim değerlendirmesi de yapılmaktadır.

0-6 yaş döneminde çocukların gelişiminin takibi oldukça önemlidir. Gelişimin çok hızlı olduğu okul öncesi dönemde aksaklıkların erken fark edilmesi, destek planlarının oluşturulmasında yararlıdır. Bu nedenle her şey yolunda giderken bile gelişimsel farkındalık için değerlendirme yapılması önerilir. Elbette her çocuğun gelişim hızı farklıdır ancak, gelişimde beklenen basamaklar hemen hemen aynı sırayı izler. Ayrıca her beceri belirli ay/yaş aralığında gelişir. Yapılan testler ile aksamalar tespit edilebilir. Aileden bilgi almak yoluyla ya da çocukla uygulamalar ile; bilişsel, dil, sosyal, ince ve kaba motor beceri, öz bakım becerilerinin değerlendirildiği araçlar gelişim tarama testleridir. Kurumumuzda Ankara Gelişi Tarama Testi (AGTE) ve Denver II Gelişim Testi uygulamaları yapılmaktadır.

Okula hazır olmak sadece belirli ve yaşı tamamlamak ve bilişsel olarak okumaya hazır olmak değil; belirli bir süre bir işi takip edebilecek dikkat gelişimini göstermek, öz bakım konusunda bağımsızlaşmak, duygusal olarak problem çözebilme ve bağımsız hareket edebilme becerilerine sahip olmak, ince motor ve kas gelişiminin belirli bir süre yazmayı sağlayacak düzeyde olması gibi pek çok alanda birden hazır olmayı gerektiren bir süreçtir. Boy ve kilosu yaşıtlarından önde olduğu halde, kas gelişimi, duygusal gelişimi yaşında ya da belki geride olan birçok çocuk okula erken başlayabilmekte ve bu da tüm okul hayatını etkilemektedir. Yaklaşık 45 dk süren ve çocuklar için çoğunlukla keyifli geçen bir değerlendirme ile ilkokula hazır olup olmadığı, hangi konularda desteklemenin yararlı olacağı öğrenilebilmektedir. Kurumumuzda bu amaçla Marmara İlköğretime Hazır Oluş Testi uygulanmaktadır.